HomeAbout CECContact USSearchTranslations

Australia potrzebuje banku panstwowego

Walka o Suwerennosc i Dobro Powszechne

Zasadniczym elementem walki politycznej w historii Australii bylo zabezpieczenie tego, co dawniej nazywano „Dobrem Powszechnym”(Common Good) dla wszystkich obywateli. Jest to wciaz zarliwie podtrzymywana mysl, wedlug której kazdy Australijczyk niezaleznie od pochodzenia czy wyznania powinnien miec „sprawiedliwy i równy start”, posiadajac wolnosc i mozliwosc, aby byc kims. Ta pasja dla Dobra Powszechnego rozpoczela sie wraz z przybyciem Pierwszej Floty w 1778r., która skladala sie, nie tak jak to podaja klamliwe ksiazki na temat historii Australii, glównie z kryminalistów lecz z irlandzkich, szkockich i angielskich wiezniów politycznych zarazonych ideami „roku 1776”, szlachetnymi ideami amerykanskiej rewolucji, o „zyciu, wolnosci i mozliwym szczesciu”, które ogarnialy swiat.

Ta walka o wolnosc i sprawiedliwosc szybko nieuchronnie przybrala realna forme w Australii. Tak samo jak w Ameryce, byla to walka o narodowa suwerennosc, wyrazona wymownie przez wielkiego australijskiego republikanina i dzialacza politycznego zacnego ksiedza Johna Dunmore Lang w jego ksiazce z 1852 r. pt. „Wolnosc i Niepodleglosc dla Zlotych Ziemii Australii” („Freedom and Independence for the Golden Lands of Australia”):

„Duch wolnosci narodowej i niepodleglosci jest jednym z najbardziej szczodrych i bezinteresownych, jak równiez jednym z najbardziej wznioslych i uszlachetniajacych namietnosci ludzkiej natury; i kiedy pobudzi on raz ludzi, staja sie zdolni do czynów, poswiecen i staran, o które nigdy by siebie nie podejrzewali wczesniej…

Takim jest duch spoleczenstwa, który ozywia i wyzwala cale braterstwo zlaczonych ludzi… Jednym slowem, narodowosc lub cala wolnosc i niepodleglosc jest calkowicie potrzebna dla spolecznego dobra i politycznego postepu wszystkich australijskich kolonii. Dajcie nam to, a dacie nam moznosc stania sie wielkimi i pelnymi chwaly ludzmi. Wstrzymajcie to, a nic nam nie dacie.”

Lang, ulubiona postac polityczna tamtych czasów, byl bardzo bliski utworzenia republiki w Australii w 1850 r., zmuszajac Brytyjczyków do ustanowienia falszywej formy „ograniczonej suwerennosci” znanej jako„Rzad Reprezentantów” (Parlament). Lecz walka o narodowa niepodleglosc jak srodek do zabezpieczenia, jak to Lang okreslil, „Dobra Spolecznego”, pózniej znanego jako „Dobra Powszechnego”, kontynuowana byla i wybuchala w wielkich bataliach politycznych lat 1880 i 1890, które doprowadzily do utworzenia Partii Pracy. Chociaz Federacja zostala ustanowiona w 1901 r., byla to ponownie bardzo ograniczona suwerennosc „pod auspicjami Korony”. Sama nazwa „Dobrobyt Powszechny Australii” (Commonwealth of Australia) zostala ustalona na przekór Langa, który proponowal nazwe „Dobro Powszechne Australii” (Common Good of Australia), aby uprzedzic jego szlachetne aspiracje.

Po ustaleniu Federacji usilowania o uzyskanie narodowej suwerennosci byly kontynuowane w walce Partii Pracy przeciwko tzw. „Sile Pieniedzy”, stanowiacej elite finansowa centrum Londynu, która calkowicie kontrolowala nasza gospodarke. Aby sprzeciwic sie temu Partia Pracy obrala zainicjonowanie utworzenia narodowego banku jako glówny punkt programu bezdyskusyjnej „Platformy Walki”. W 1911 r., pomimo sprzeciwu premiera Andrew Fishera i jego anglofila prokuratora królewskiego Billy Hugesa, powolanie banku narodowego udalo sie meznemu i krzykliwemu emigrantowi z USA, Kingowi O’Malley. Nie byl to bank, o jaki walczyl ze wszystkich sil O’Malley.

Niemniej jednak Nowy Commonwealth Bankzdolal powstrzymac panike, bieg na banki, wywolane wybuchem I wojny swiatowej. Byl w stanie sfinansowac Transkontynentalna Linie Kolejowa, wieksza czesc australijskiego zaangazowania w I wojnie swiatowej, etc. az do polowy 1920 r., kiedy to pozbyto ów bank wszelkich praw dajacych mu sile. Pozostala tylko nazwa. Bez banku narodowego, Australia wiele wycierpiala podczas Wielkiej Depresji Gospodarczej. W USA Prezydent Franklin Delano Roosevelt dla wyjscia z kryzysu obral droge kredytu banku narodowego dla sfinansowania wielkich projektów infrastruktury.

Podczas drugiej wojny swiatowej, poprzez podobny kredyt rzad Premiera Johna Curtina i jego ministra skarbu, pózniejszego Premiera Australii, Bena Chifley w krótkim czasie przeobrazil kraj w silna przemyslowo gospodarke. Po smierci Curtina w lipcu 1945r., Premier Ben Chifley zaplanowal kontynuacje ekspansji przemyslu z czasu wojny, jako powojenna rekonstrukcje gospodarki poprzez bank narodowy stanowiacy silnik napedowy narodowej prosperity. Opisal ta wizje w Parlamencie w nastepujacy spsób:

„Zasadniczo, zadaniem nowej organizacji bankowej bedzie zapewnienie odpowiednich mechanizmów finansowych dla potrzeb rosnacej gwaltownie gospodarki. Przeznaczeniem Australii jest wielki projekt rozwoju w najblizszych latach i ten, który jest juz rozpoczety powinien byc promowany wszelkimi mozliwymi srodkami. Liczba ludnosci kraju bedzie rosla. Rozwina sie wszystkie galezie przemyslu i musimy rozszerzyc nasz rynek poza granice. Podstawowe uslugu transportowe i komunikacyjne, dostawy wody, budownictwo mieszkaniowe, ochrona zdrowia i edukacja musza byc powiekszone, aby sprostac potrzebom wiekszej gospodarki, funkcjonujacej na wysokim poziomie technicznym i produktywnosci. Szczególny nacisk nalezy wywierac na nowe metody produkcji i nowe uzycie srodków tego kraju. Finanse musza wspólpracowac i podjac inicjatywe w tym procesie…”

Mimo ze obie izby Parla-mentu przyjely owa wizje, to jednak Królewska Rada odrzucila marzenie Premiera Chifley o banku narodowym, jako smiertelne zagrozenie dla sprawowanej kontroli australijskich finansów przez elite finansowa centrum Londynu. Tak samo jak Miedzynarodwy Fundusz Walutowy i Bank Swiatowy wprowadza nowa forme kolonializmu tzw. „globalizacje”, dzis histerycznie przeciwstawiana kazdemu panstwu próbujacemu kontrolowac wlasne finanse. Musi ulec to radykalnej zmianie w sytuacji globalnego kryzysu finansowego. Zostawmy na razie suwerennosc, egzystencja Australii, jest w zagrozeniu. Musimy ustanowic na nowo bank narodowy na znacznie wieksza skale niz to bylo wczesniej.

POWRÓT DO: INDEX